Linux, klaar voor het grote werk?

Is Linux een reëel alternatief of moet het nog even in de kinderkamer blijven wachten?

Linux? Oh, ja, dat is die gratis Unix kloon die je van het Internet kunt downloaden. Nee, dat is freeware zonder support, dat kan niks zijn. Dit was tot voor kort een veel gehoorde reactie als je aan potentiële klanten een oplossing aanbood, gebaseerd op Linux. Men voelde er niets voor, of was huiverig voor zo'n onbekend platform, en bovendien wilde men niet met brokken blijven zitten indien er echt problemen zouden optreden. Kortom voor veel bedrijven waren er voldoende redenen, soms gebaseerd op feiten, veelal op geruchten en 'horen zeggen', om niet voor een dergelijke oplossing te kiezen.
Echter de laatste tijd vindt er in ieder geval een nuancering plaats in dit standpunt, niet in de laatste plaats vanwege het feit dat 'serieuze' leveranciers als Sun, Netscape, Oracle, Informix en vele anderen hun producten voor Linux (gaan) uitbrengen. In dit artikel hoop ik een aantal mythen te ontzenuwen, en op feiten (en ervaringen !) gebaseerde voor- en nadelen op een rij te zetten van de toepassing van Linux in bedrijfsomgevingen. (Noot: een van onze klanten had slechts problemen met het feit dat Linux 'te goedkoop' was. Wij hebben hem toen een voorstel gedaan om onze prijsstelling aan te passen, waarna dit bezwaar plotseling als sneeuw voor de zon verdween).

ARTHUR DONKERS

Arthur Donkers is oprichter van Le Reseau netwerksystemen BV. Naast onafhankelijk advies, consultancy en audits op het gebied van informatiebeveiliging, is Le Reseau al meer dan drie jaar actief op het gebied van Linux, en met name voor het bedrijfsleven. Via projecten en reguliere support wordt Linux als volwaardig alternatief aangeboden. Bovendien is Le Reseau één van de grondleggers van Linux Support Nederland, een organisatie die zich richt op het ondersteunen van Linux aan het bedrijfsleven. Arthur is te bereiken via arthur@reseau.nl of tel. 050-5492701.

Korte historie

Het is van belang om iets te weten van de historie van Linux, zeker gezien het feit dat hierop een aantal mythen is gebaseerd.
Vroeger was er Minix, een Unix achtig systeem dat door prof. Andy Tanenbaum is ontwikkeld. Samen met een boek en de source code was dit te verkrijgen, en kon iedereen die dat wilde op een 8088 machine zijn of haar eigen Unix omgeving hebben. Bovendien was Minix ook via het Internet te verkrijgen (dit was in de periode voor de explosie die WWW heet). Iedereen gelukkig en tevree, totdat er iets in de licentie politiek veranderde van de C compiler van Minix. Men moest er nu voor gaan betalen. Dit veroorzaakte een storm van protesten en kritiek. Echter rond die tijd was een student uit Finland, Linus Torvalds, bezig met een experiment op zijn machine. Hij had 'iets' gemaakt waarmee twee programma's tegelijk op zijn machine konden werken. Hij postte dat op het net en dat werd al snel opgepikt door mensen die op zoek waren naar een alternatief voor Minix. En zo werd Linux geboren. Vele mensen over de gehele wereld, allemaal verbonden via het Internet, hebben hun steentje bijgedragen en/of doen dat nog steeds.

Het OpenSource principe

In die begintijd van Linux was het niet gebruikelijk, ja zelfs een schande, om geld te vragen voor Linux. Bovendien, met zoveel mensen die erbij betrokken zijn en waren, wie moet wat krijgen? Daarom zijn alle Linux sources (de kernel sources dus) ondergebracht onder de GPL, de GNU Public License. Deze schrijft voor dat naast de uitvoerbare code ook de source wordt mee gedistribueerd. Een zeer aantrekkelijk gevolg hiervan is ook dat er in Linux geen beperkingen zijn ingebouwd voor wat betreft het aantal gebruikers of clients, en dat het compleet beschikbaar is, inclusief netwerk en ontwikkel gereedschappen.

Naast de Linux kernel vallen ook veel andere programma's die bij Linux gebruikt worden onder deze GPL, een goed voorbeeld hiervan is de GNU C(++) compiler waarmee de Linux kernel wordt gebouwd. Ook de basis utilities vallen onder deze GPL.

Hiermee is Linux een aanhanger van het OpenSource initiatief waarbij kwalitatief hoogstaande software via het Internet wordt aangeboden, inclusief de sources. Dit in tegenstelling tot veel commerciële software leveranciers die hun producten slechts in binaire vorm distribueren. De OpenSource producten zijn gratis, echter om het te kunnen gebruiken wordt wel enige zelfwerkzaamheid ge-eist, het product moet immers zelf worden gecompileerd op het bewuste systeem. Dit lijkt overigens erger dan het is, de meeste producten hebben een auto configuratie waarmee ze zelf bij het bouwen kunnen bepalen op wat voor soort platform dit gebeurt. Aan de hand van deze informatie kunnen ze zelf de juiste instellingen kiezen.
Het OpenSource initiatief valt verder buiten het kader van dit artikel, en zal in een ander artikel uitgebreid aan bod komen.

Overigens valt er nu wel een trend te bespeuren dat software die vroeger gratis was nu een meer commercieel karakter krijgt. Een voorbeeld hiervan is Xfree86, de grafische omgeving van Linux. Deze is nog steeds gratis, maar er gaan steeds meer geluiden dat dat niet lang meer zal duren.

Waar zou je Linux voor kunnen gebruiken?

Zoals u wellicht weet is Linux een Unix 'kloon'. En dit legt direct al vast, uiteraard met de nodige speelruimte, waar je Linux voor kunt inzetten in een bedrijfsomgeving, en waar beter niet. Hierbij letten we even alleen op de technische mogelijkheden die Linux biedt. De vooroordelen en andere aspecten bewaren we voor straks, we kijken nu zeer objectief alleen naar de mogelijkheden op technisch gebied. Verder is van belang te weten dat Linux niet alleen beschikbaar is voor de Intel processor, maar ook voor de Alpha processor van Digital, de SPARC processor, de PowerPC, de MIPS processor en een aantal 68000 gebaseerde systemen. Verder wordt er gewerkt aan een port naar de PA processor van HP. Al met al is het hiermee mogelijk om op al deze verschillende hardware platformen één software omgeving te creëren. (wie herinnert zich niet van vroeger de pogingen om verschillende Unix varianten onder één noemer te brengen?).

Net zoals andere Unix varianten is Linux vreselijk goed in netwerken. Voor wat betreft TCP/IP, het Internet protocol, kan je met Linux lezen en schrijven. Het is daarom geen probleem om een Linux machine in te zetten daar waar je iets aan het Internet of Intranet moet koppelen. Vandaar dat je op het Internet zeer regelmatig de combinatie Apache en Linux tegenkomt. Met dit tweespan kan je voor zeer lage aanschafkosten een professionele web server opzetten. Ook voor andere toepassingen, zoals een e-mail server, is Linux uitermate geschikt. In beide gevallen geldt overigens dat de software die hiervoor gebruikt wordt onder Linux, namelijk Apache en sendmail, ook op andere Unix varianten kan worden gebruikt. Sterker nog, veel commerciële Unix leveranciers leveren een, al dan niet aangepaste versie, mee met hun eigen smaak. Dankzij de ingebouwde mogelijkheden is Linux verder in te zetten als onder andere een filtering firewall, DNS server, FTP server en CDRom server.

Door een Linux machine te voorzien van Samba, ook weer zo'n 'freeware' product, ontstaan nieuwe mogelijkheden. Met behulp van Samba wordt het ineens mogelijk om de Linux machine in te zetten als file en printer server in Windows netwerken, geheel transparant voor de gebruiker. En ook Samba is vrijelijk verkrijgbaar via het Internet, voor een scala aan platformen en apparatuur. Deze Samba oplossing kan stand- alone worden gebruikt, bijvoorbeeld als server voor een klein kantoor netwerk, maar ook worden opgenomen in een bestaande NT domain structuur en meedraaien met de rest.

Ik hoor alleen maar het woord server, hoe zit het met de desktop? zult u zich terecht afvragen. Hier kan Linux goed gebruikt worden als X of Java terminal, volgens het thin client / fat server principe. Echter als u Linux wilt inzetten als een desktop systeem a la Windows 95 met bijv. Office, dan wordt het moeilijker. Er zijn zeker Office Suites beschikbaar, o.a. van Corel en Applix, maar die zijn niet zo ingeburgerd als de bekende Microsoft producten.

Ha, zie je wel ! hoor ik sommige van u denken. Mijn reactie hierop is dat elk platform zijn (technisch) sterke en zwakke punten heeft en je het daarom moet inzetten waar het het best tot zijn recht komt. In het algemeen wordt Windows 95 ook niet ingezet als een server platform voor 500 concurrent gebruikers die file en printer sharing willen doen.

Naast de zojuist genoemde technische kwaliteiten spelen veel andere factoren een rol, deze zijn vaak veel subjectiever en niet altijd gebaseerd op feiten.

Het idee kan ontstaan dat Linux een eiland is dat niet of moeilijk in een bestaande omgeving kan worden ingepast. In de praktijk blijkt dat in veel gevallen juist het tegenovergestelde. Dankzij de ingebouwde netwerkmogelijkheden van TCP/IP, IPX en andere protocollen, kan een Linux machine bijna altijd op een bestaand netwerk worden aangesloten. Door de machine verder te voorzien van Samba kan deze binnen een reeds aanwezige server structuur worden geïntegreerd.

Een mooi praktijkvoorbeeld hiervan is een omgeving waarbij we een NT Terminal Server (dat is de multi-user variant van NT 4.0) hebben gecombineerd met een Linux machine die met behulp van Samba is ingericht als file en printer server. Alle data bevindt zich op deze machine. Bovendien is deze machine voorzien van inbelmogelijkheden waardoor het zeer eenvoudig wordt om op afstand beheerwerkzaamheden uit te voeren. Op deze manier heeft de klant van beide werelden het beste (applicaties als Office onder NT, en de stabiliteit en unlimited user faciliteiten van Linux).

Maar hoe zit het met support?

En dan is er natuurlijk 'the million dollar question': Hoe zit het met ondersteuning en support? Het is absoluut terecht dat een bedrijf deze vraag stelt, immers het systeem is van belang, soms zelfs kritisch belang, en waar kan met terecht als er problemen zijn?

Wat echter niet terecht is aan deze vraag is dat men er al direct het antwoord bij geeft, dat veelal luidt dat er geen support, of slechts via het Internet ondersteuning te verwachten is. Er is wel degelijk support en ondersteuning te verkrijgen voor Linux. Zo is bijvoorbeeld Red Hat, een bekende distributeur van Linux, bezig om een wereldwijd supportnetwerk op te zetten via bedrijven die zich bewezen hebben op het gebied van Linux. Via dit 'Gold Support Program' kunnen deze bedrijven direct bij Red Hat terecht met problemen. Daarnaast is er een groot aantal bedrijven en bedrijfjes actief op dit gebied. De grotere daarvan bieden deze ondersteuning aan onder dezelfde voorwaarden als hun commerciëlere tegenhangers, tegen hetzelfde of een interessanter tarief. Bovendien hebben de Linux bedrijven vaak het voordeel dat zij zeer dicht bij de bron (het Internet) zitten waardoor problemen zeer snel kunnen worden opgelost. Tenslotte beschikken zij, dankzij het OpenSource principe, ook over alle sources van de programma's waardoor problemen eventueel ook zelf kunnen worden opgelost.
Al met al zijn de support mogelijkheden net zo uitgebreid als voor andere platformen. (En zegt u nu zelf, zijn uw support ervaringen met commerciëlere varianten altijd onverminderd positief?)

Roependen in de woestijn

Tot voor kort waren de bedrijven die zich met Linux bezighielden te vergelijken met roependen in de woestijn. De boodschap was duidelijk, er was echter niemand om er naar te luisteren. Er begint zich echter een kentering af te tekenen. Dit is vooral zichtbaar in de vorm van de commerciële software die voor het Linux platform langzaam maar zeker beschikbaar komt.
Er is reeds langere tijd Netscape software voor Linux beschikbaar, niet alleen in de vorm van Communicator, maar ook de Fasttrack server. Daarnaast heeft Netscape aangekondigd ook andere producten voor het Linux platform beschikbaar te maken, o.a. de Messaging Server en de Directory Server. Een maand of twee geleden heeft Sun aangekondigd Linux te gaan ondersteunen voor het SPARC platform, mogelijk als opstap naar Solaris.
Verder heeft onlangs Informix aangekondigd haar producten uit te gaan brengen voor Linux. Hiermee is de eerste 'grote' database die voor Linux beschikbaar komt. Kort daarop kwam ook Oracle met de aankondiging dat versie 8.1 voor Linux beschikbaar komt.

Uit al deze aankondigingen blijkt wel dat ook de bekende leveranciers bereid zijn om tijd en geld te investeren in het Linux platform, en zouden zij dit doen als het een onstabiel en niet ondersteund platform zou zijn?

Koffiedik en glazen bollen

Niemand kan in de toekomst kijken, en zeker in de Informatie Technologie is dat nog veel moeilijker. Wat ik echter wel verwacht is dat Linux een plaats binnen het bedrijfsleven gaat veroveren, zowel vanwege de prijsstelling, als de stabiliteit, als de ondersteuning die nu reeds aanwezig is. Verder zullen meer en meer commerciële producten beschikbaar komen voor Linux. De nadruk zal echter voorlopig blijven liggen op serverachtige toepassingen en applicaties. De desktop is stevig in handen van Microsoft, en dat zal nog wel zo blijven.